Fatmir Smajl Nimanaj (01.04.1973 – 16.04.1999) nuk ishte vetëm një luftëtar për lirinë e Kosovës; ai ishte një hero i paimagjinueshëm. Me guximin dhe udhëheqjen e tij të shquar, ai u shndërrua në një simbol të lavdishëm të rezistencës kundër shtypjes dhe për pavarësinë.
Jeta dhe Familja:
Fatmir Smajl Nimanaj lindi më 1 prill 1973 në Gllogjan. Ai ishte një ndër tetë fëmijët e Smajl dhe Nushë Nimanaj. Për të, familja ishte qendra e jetës dhe burimi i forcës. Ai përfundoi shkollën fillore në Rrezar dhe shkollën e mesme në Rrezar e Deçan, duke treguar angazhim dhe shkëlqim në suksesin e tij shkollor. Gjithashtu, ai ishte anëtar i SHKA “Jusuf Gërvalla” të Deçanit, duke treguar interes dhe pasion për aktivitete kulturore dhe artistike duke u shperblyer edhe me çmime festivalesh.
Fatmir Nimanaj e trashëgoi trimërinë prej gjeneratave të familjes së tij, të cilat u shquanë për rezistencën e tyre kundër pushtuesve të huaj.
Edhe gjatë intervenimit të viteve 1981, familja e Fatmirit zëvendësoi një pozicion të rëndësishëm në opozitën e Deçanit dhe rajonit, duke koordinuar protesta dhe lëvizje të ndryshme kundër shtypjes dhe abuzimeve nga autoritetet jugosllave. Ata furnizonin strukturën e domosdoshme për organizimin e veprimtarive opozitare, duke përfshirë përdorimin e aparaturës së kopjimit për shpërndarjen e materialeve propagandistike dhe thirrjeve për mobilizim.
Fatmiri ishte i pandashëm moralisht që nga fillimi, edhe në kushte të vështira financiare. Kur mori armën për herë të parë në gjimnaz, ai e tregoi këtë fakt nënës së tij, duke fituar miratimin e saj. Ai ishte shkuar në Shqipëri dy herë, një herë pa e informuar nënën e tij. Shkoi atje për të marrë armë dhe kërkonte fonde nga vëllai për nevojat e ushtrisë. Fatmir Nimanaj ishte një personalitet unik, i dashur, i butë, i afërt, komunikativ me bashkëqytetarët e tij, por edhe i ashpër deri në ekstrem me armiqtë dhe kundërshtarët e tjerë.
Veprimtaria:
Në ditën e betejës së 24 marsit 1998, Smajli, babai i Fatmirit, u kap nga forcat serbe në shtëpinë e tyre dhe së bashku me njëzet e një fqinjë të tjerë, ata u mbajtën peng për dy ditë të plota.Fatmiri bashkë me vëllanë e tij, Xhavitin, u bashkuan me Ushtrinë Çlirimtare të Kosovës Ata morën pjesë në beteja dhe operacione të ndryshme, duke shërbyer me guxim dhe përkushtim për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës. Fatmiri, si pjesë e njësisë Komando, udhëhoqi dhe mori pjesë në shumë aksione të suksesshme, duke treguar trimëri dhe vendosmëri në ballafaqimin me forcën armike serbe. Prej datës 3 mars 1998, Fatmiri dhe vëllai i tij, Xhavit, hyjnë në kontakt me Daut Haradinajn, prej të cilit marrin armët dhe marrin pjesë në radhët e Ushtrisë Çlirimtare të Kosovës (UÇK). Fatmiri angazhohet edhe në betejën e 24 marsit 1998 në Gllogjan. Po ashtu, më 31 mars, kur luftëtarët e lirisë dalin hapur në Gllogjan, të armatosur dhe të uniformuar, Fatmiri gjendet në radhët e para të përballjes. Pas konfrontimit të 24 marsit, trupat serbe ndërmorën sulme kundër fshatrave të përrethme të Gllogjanit. Fillimisht, u sulmuan Baballoç dhe Gramaçel. Më 21 prill 1998, filluan betejat në Baballoç, në zonën e Kerrshit të Sukës, ku Fatmiri dallohet në krah të luftës, duke luftuar së bashku me luftëtarët e ardhur nga e gjithë Kosova dhe bashkëluftëtarët e tij nga Gllogjani. Në frontin e betejës në Baballoç, Fatmiri qëndroi deri në kulmin e konfliktit në Carrabreg. Ai gjithashtu mori pjesë në betejat e zhvilluara më 25 dhe 26 maj 1998 në Rastavicë, ku dëshmori heroik Arben Qerimaj nga Gllogjani ra, ndërsa dy bashkëfshatarët e tij, Shefqet Mustafaj dhe Agron Mustafaj, u plagosën rëndë. Fatmir Nimanaj ishte i përfshirë në betejat e zhvilluara në frontin e Prejlepit, më 5 e 6 qershor të vitit 1998, si dhe në ato të zhvilluara në frontin e Shaptejt. Në linjën e betejës në Carrabreg, një ndër zonat më të ashpra të konfliktit, Fatmiri qëndroi për një periudhë të gjatë së bashku me grupin e luftëtarëve nga Gjakova dhe me bashkëluftëtarët e tij nga fshati. Fatmiri në Carrabreg mbajti pozicion prej 13 qershorit deri më 15 gusht 1998, kur luftëtarët e lirisë urdhërohen të tërhiqen nga kjo zonë e frontit. Pas kësaj tërheqjeje, Fatmiri dhe shumë bashkëluftëtarë të tjerë u kthyen në Gllogjan dhe rifilloi veprimtarinë e Shtabit të Zonës Operative Dukagjini. Përveç aksionit të ndërmarrur në fund të dhjetorit të vitit 1998, në rrugën Deçan-Pejë, pranë Fabrikës së Pompave me Piston, ku u vranë nëntë policë serbë, si hakmarrje për rënien e komandantit Mujë Krasniqi – Kapuçi dhe bashkëluftëtarëve të tij, Fatmiri mori pjesë së bashku me Agim Selmanajn (i cili u bë dëshmor), Adem Islamajn, i cili u plagos rëndë, dhe Astrit Mehmetajn. Fatmiri shquhet edhe në konfrontimin e zhvilluar në Pozhar në periudhën 27 mars – 2 prill 1999. Familja Nimanaj, bashkë me familjen Haradinaj dhe shumë të tjerë, i ndalën hovin pushtuesve duke përdorur grykën e pushkës. Shqiponja gjithmonë u fluturonte trimave në kohën e betejave, duke i inkurajuar djemtë e Gllogjanit në luftën drejt lirisë, dhe njëherësh Fatmir Nimanaj ishte simboli i kësaj trimërie, komandant i njësisë Komando në brigadën 131 “Jusuf Gervalla” të zonës operative të Dukagjinit, me anën e tij edhe Luani dhe Naimi. Nuk ka pasur betejë në rajonin e Dukagjinit ku nuk ka qenë prezent pushka e Fatmir Nimanajt. Duke u shfaqur si një nga djemtë më të dalluar në beteja, ai u ngrit me rrefimet e të parëve të tij, si Sylejman Vokshi dhe burrat e tjerë, dhe u frymëzua nga kenget e gjyshit të tij, Sadik Metës dhe Dervish Shaqes. Edhe pse ishte njëri nga ata që nuk e besonte se do të shndërronte në një personazh si Sylejman i pushkës, në një Sadik Mete dhe Dervish Shaqe të këngës, qiftelia e Fatmirit nuk e ndaloi kurrë zjarrit të lirisë në shpirtin e tij, duke u bërë kryengritja për atdheun. Fatmirin e kishin vrarë babain, e kishin torturuar në mënyra brutale, e kishin maltretuar tërësisht familjen dhe kishin shkatërruar lagjen. Për të mos rënë në duar të armiqve, pasi ishte plagosur në këmbë, Fatmiri gjuan veten me armë të shkurtër.
Renia Heroike:
Fatmiri ra dëshmori më 16 prill 1999 në njërën ndër betejat më të rënda kundër forcave serbe në Altarin e Atdheut. Ai dhe shokët e tij përballuan armikun me guxim dhe trimëri, treguar një përkushtim të pakthyeshëm për lirinë e Kosovës. Rënja e tij u kujtua si një akt heroik i sakrificës për një qëllim më të madh, lirinë kombëtare.
Pas Renies Heroike:
Pas rënies së tij, trupi i dëshmorit Fatmir Nimanaj u rivarros më 24 gusht 1999 në Kompleksin Memorial të Dëshmorëve të Kombit në Gllogjan, ku u nderua së bashku me të tjerët që kishin bërë të njëjtën sakrificë. Familja dhe komuniteti i nderuan atë dhe pasurinë e tij si një dëshmor i lavdishëm, që kishte dhënë jetën për lirinë dhe pavarësinë e Kosovës.